هنر شفاف اندیشیدن (رقعی)

«من در درجه اول یک رمان نویس هستم. در نوشتن این کتاب، من خود را مترجمی می‌دانم که وظیفه اش تفسیر و ترکیب مطالبی است که خوانده ام و آموخته ام. احترام بزرگ من برای محققانی است که در دهه های اخیر این خطاهای رفتاری و شناختی را کشف کرده اند. موفقیت کتاب هنر شفاف اندیشیدن اساساً قدردانی از تحقیقات آنهاست. من به شدت مدیون آنها هستم.»

رولف دوبلی

«نمایش آتش بازی از بینش هایی در مورد نحوه عملکرد ذهن ما. اگر می‌خواهید از خطاهای شناختی جلوگیری کنید، کتاب هنر شفاف اندیشیدن رولف دوبلی را بخوانید.»

آیریس بوهنت، پروفسور و رئیس دانشگاه هاروارد کندی، مدیر آزمایشگاه علوم تصمیم گیری هاروارد

«دوبلی رایج‌ترین ناکامی‌های ما در تصمیم‌گیری را با شیوایی جذاب بررسی می‌کند و نحوه مقابله با آنها را با حس خوب آموزنده توصیف می‌کند.»

رابرت سیالدینی، نویسنده کتاب پرفروش نفوذ

• درباره کتاب هنر شفاف اندیشیدن رولف دوبلی

کتاب هنر شفاف اندیشیدن رولف دوبلی نود و نه خطای رایج هنگام اندیشیدن را در نود و نه فصل کوتاه، توضیح می‌دهد. دوبلی کوشیده بر اساس مطالعات، تحقیقات و تجربیات شخصی خود و نیز اندیشمندان و صاحب‌نظران دیگر، خطاهای شناختی را معرفی و راجع به آن‌ها توضیح دهد. به قول خود دوبلی، ناتوانی در شفاف‌اندیشی یا به قول متخصصان: «خطای شناختی» یک انحراف اصولی از منطق است. انحراف از افکار و رفتار بهینه، عقلانی و مستدل. منظورش از «اصولی» خطاهایی که گاهی اوقات در تصمیم‌گیری‌ها گرفتارش می‌شویم نیست. بلکه مقصود اشتباهات معمول و چالش‌هایی است که مدام بر سر راه منطق ما قرار می‌گیرد. الگوهایی که قرن‌هاست بین نسل‌های مختلف بشر تکرار می‌شوند.

به‌عنوان مثال آدم‌ها معمولاً بیشتر اطلاعات خود را دست‌بالا می‌گیرند تا دست‌پایین. یا اینکه خطر از دست دادن یک چیز، خیلی بیشتر افراد را برانگیخته می‌کند تا امکان به‌دست آوردن یک چیز مشابه. دوبلی در فصل‌های کتاب، بر اساس مشاهدات علمی، نتایج آماری، استدلال و به‌کمک مثال‌های ملموس و قابل فهم به خوبی برخی از رایج‌ترین خطاهای شناختی را مطرح می‌کند. به اعتراف خود دوبلی، فهرست خطاهای موجود در کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» کامل نیست و با گذر زمان خطاهای جدیدتری پیدا خواهند شد.

کتاب هنر شفاف اندیشیدن یک درمان قطعی یا دستور‌العمل حاضر و آماده برای مبارزه با خطاهای شناختی نیست. برخی از این خطاها چنان در تار و پود ما تنیده شده‌اند که رهایی از چنگشان تقریباً غیرممکن است. هدف اصلی از دانستن راجع به این خطاها اینست که تا جایی که امکان دارد در زندگی روزمره گرفتارشان نشویم. هنر شفاف اندیشیدن از آن کتاب‌ها نیست که گام‌هایی به سمت موفقیت یا رازهای خوشبختی را به ما نشان می‌دهند؛ فقط می‌خواهد با زبانی ساده نسبت به قفس غفلت و خطاهای فکری معمول آگاهمان کند. برای فردایی بهتر، همه ما به هنر شفاف اندیشیدن نیاز داریم.

• کتاب هنر شفاف اندیشیدن رولف دوبلی برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب برای تمام افرادی که می‌خواهند یک زندگی شاد و عاقلانه را تجربه کنند و قدرت ذهن و تفکر خودشان را پرورش دهند، مناسب است. همچنین مدیران، مشاوران و تمام کسانی که در کار یا زندگی خود به اطلاعات روان‌شناختی نیاز یا علاقه دارند. کسانی که می‌خواهند از خطاهای رایج خود تا حد امکان جلوگیری کنند. افرادی که می‌خواهند تصمیمات اشتباه خود را شناخته و تصمیمات بهتری بگیرند. افرادی که می‌خواهند در مورد خطاهای شناختی ذهن انسان اطلاعات کسب کنند.

«اگر می خواهید یاد بگیرید که چگونه اشتباهات ساده در تفکر روزمره ما را از زندگی خوب باز می دارد، باید راهنمای استادانه رولف دوبلی برای غیرمنطقی بودن انسان را بخوانید.»

جان گری، استاد دانشکده اقتصاد لندن

 

• درباره نویسنده

• برشی از متن

تا چند‌وقت پیش، وقتی عجله داشتی به‌موقع به پرواز یا قطارت برسی، امکان داشت به یکی از شاگردان فرقه‌ی هاره کریشنا برخورد کنی که با ردای زعفرانی رنگ خود این طرف و آن طرف می‌رود. یکی از اعضای این فرقه با لبخند گلی را به تو می‌داد و اگر تو هم مثل سایر مردم باشی، گل را می‌گرفتی، صرفاً برای این که بی‌ادب به‌نظر نرسی. اگر می‌خواستی آن را رد کنی، محترمانه به تو می‌گفتند «بگیرش، این هدیه‌ی ما به توست». و وقتی می‌خواستی گل را در سطل آشغال بعدی بیندازی، می‌دیدی چند گل دیگر هم در آن وجود دارد. اما این پایان ماجرا نبود. وقتی عذاب وجدان سراغت می‌آمد، یک پیرو دیگر کریشنا به تو نزدیک می‌شد و طلب کمک می‌کرد. در بسیاری از موارد، پاسخ به این درخواست‌ها مثبت بود و این کار به‌قدری فراگیر شد که بسیاری از فرودگاه‌ها به‌کلی ورود اعضای این فرقه‌ها را ممنوع کردند.

رابرت چالدینی، روان‌شناس علت موفقیت این گروه و دیگر کمپین‌ها را این‌گونه بیان می‌کند. او پدیده‌ی تقابل را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که مردم وقتی مقروض کسی باشند بسیار معذب‌اند.

بسیاری از نهادهای غیردولتی و سازمان‌هایی با فعالیت‌های انسان دوستانه دقیقاً از همین روش استفاده می‌کنند: اول بده، بعد بستان. هفته‌ی گذشته، سازمان حفاظت از محیط‌زیست پاکتی پر از کارت‌پستال‌هایی زیبا منظره‌های بکر برایم فرستاد. نامه‌ای در کنار آن بود که اطمینان داد اين کارت‌پستال‌ها، فارغ از این که من به شرکت آن‌ها کمک بکنم یا نه، فقط جنبه‌ی هدیه و یادگاری دارد. هر چند متوجه ترفند آن‌ها شدم، باید کمی از اراده و بی‌رحمی خودم کمک می‌گرفتم که آن‌ها را در سطل آشغال بیندازم.

متأسفانه این گونه اخاذی‌ها، که می‌توان به آن‌ها انحراف هم گفت، بسیار متداول‌اند.

صفحه 32 و 33 کتاب هنر شفاف اندیشیدن رولف دوبلی