تفکر، سریع و کند (ویرایش سوم)

کتاب تفکر سریع و کند یکی از جمله کتاب‌هایی‌ست که آنرا به همه توصیه می‌کنیم. اگر شما روانشاس یا مشاور هستید یا به علوم شناختی علاقه دارید خواندن کتاب برایتان بسیار مفید است.

هرچه از قبل می‌دانسته‌اید مثلا روانشناسی کلاسیک، تحلیل رفتار متقابل، کهن‌الگوهای یونگ یا غیره را باید در زمره علوم انسانی طبقه‌بندی کنید. اما کتابهایی مثل فکر کردن بی درنگ و بادرنگ، روانشناسی مدرن را از مرز علوم انسانی عبور داده و آنرا به سمت علم تجربی استوار بر مطالعه رفتارهای انسانی با استفاده از روشهای آزمایشی و تفسیر دقیق آماری و ریاضی پیش برده است.

کتاب تفکر سریع و کند (Thinking, Fast and Slow) شاهکاریست به قلم دنیل کانمن برنده ی جایزه نوبل اقتصاد. او در این کتاب به طور جامع به پرسش‌هایی مثل ذهن انسان چگونه تصمیم‌گیری و قضاوت می‌کند؟ چه محدودیت‌هایی دارد؟ کجا می‌توان به ذهن خود اعتماد کنیم و کجا باید به ذهن‌مان شک کنیم؟ اصلا آیا ما انسان‌ها آنطور که فکر می‌کنیم، منطقی هستیم؟؛ پاسخ می دهد.

• درباره کتاب تفکر سریع و کند دنیل کانمن

کتاب تفکر، سریع و کند، اثری نوشته‌ی دانیل کانمن است که نخستین بار در سال 2011 منتشر شد. کانمن در این کتاب پرطرفدار و پرفروش، ما را به سفری دگرگون کننده به اعماق ذهن می‌برد و دو سیستم تفکر در بشر را تشریح می کند:

• سیستم اول، سریع، شهود-محور و عاطفی است.
• سیستم دوم، کندتر، مشورت-محور و منطق گراتر است.

کانمن توانایی‌های خارق‌العاده و البته نقاط ضعف تفکر سریع را آشکار می‌کند و تأثیر فراگیر ادراک‌های شهود-محور را بر تفکرات و رفتارهای ما نشان می‌دهد.

سختی‌های پیش‌بینی این که چه عواملی ما را در آینده خوشحال خواهند کرد، چالش‌های داشتن فهمی عاقلانه و درست از ریسک‌پذیری در زندگی حرفه‌ای و شخصی، و تأثیر عمیق جانبداری‌های ذهنی بر تمامی جنبه‌های ریز و درشت زندگی انسان را تنها از طریق رسیدن به درکی درست از چگونگی کارکرد این دو سیستم در کنار یکدیگر می‌توان فهمید. سیستم هایی که تمامی قضاوت ها و تصمیمات ما را شکل می دهند.

کتاب تفکر سریع و کند شامل سه بخش از مراحل کاری اوست:

کارهای اولیه، یعنی سویه گری های شناختی، سپس نظریه چشم انداز و پس از آن پژوهش هایی در زمینه شادی است.

محور اصلی کتاب دوگانگی میان حالت اندیشه است: سیستم دو آهسته تر، خودخواسته تر و منطقی تر است، در حالی که سیستم یک سریع، غریزی و احساسی است. این کتاب ترسیم سویه گیری های شناختی در ارتباط با هر نوع تفکر است که با پژوهش های خود کانمن درباره نفرت از باخت آغاز می شود. این کتاب، با پشتوانه چند دهه پژوهش های دانشگاهی، نشان می دهد که افراد، با تغییر چارچوب پرسش و جایگزین کردن پرسش های ساده تر، در حقیقت به قضاوت های انسانی اهمیتی بیش از حد می دهند.

کانمن، با شرح کارکرد دو سیستم، تلاش می کند نشان دهد که چه وقت می توانیم در تصمیم گیری های مربوط به زندگی و تجارت به بینش و شهودیات خود اطمینان کنیم و چه زمانی از آن بپرهیزیم و با شیوه شناخت سویه گری های ذهنی چگونه می توانیم از اشتباهات اجتناب کنیم.

کتاب تفکر، سریع و کند برنده جایزه بهترین کتاب آکادمی ملی علوم و جایزه کتاب لس آنجلس تایمز و برگزیده منتقدان کتاب نیویورک تایمز به عنوان یکی از ده کتاب سال 2011 شناخته شده است.

• درباره نویسنده

دنیل کانمن روان‌شناس آمریکایی-اسرائیلی است که برای کار بر روی روان‌شناسی قضاوت و تصمیم‌گیری، و نیز اقتصاد رفتاری، که به خاطر آن جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۲ (به همراه ورنون اسمیت) را برد، مشهور است. یافته‌های تجربی او فرض رایج عقلانیت انسان در نظریهٔ اقتصاد مدرن را به چالش می‌کشد.

کانمن به همراه آموس تْوِرسکی و دیگران، پایه‌ای شناختی برای خطاهای رایج انسانی که از اکتشاف و سوگیری ناشی می‌شوند ارائه داد و نظریه چشم‌انداز را توسعه داد. او در سال ۲۰۰۲ به خاطر کار بر نظریهٔ چشم‌انداز برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد شد.

کانمن استاد بازنشستهٔ روانشناسی و امور عمومی در مدرسه وودرو ویلسن دانشگاه پرینستون است. او با عضو انجمن سلطنتی آن ترایسمن ازدواج کرده‌است.

کانمن باوجود اینکه در شهر تل‌آویو متولد شده بود، اما بیشتر دوران کودکی خود را در پاریس گذراند. وی در سال ۱۹۴۶ میلادی نهایتاً از فرانسه به اسرائیل بازگشت. وی مدرک لیسانس و فوق لیسانس خود را در رشته روانشناسی و علوم ریاضی از دانشگاه عبری در اورشلیم دریافت نمود. پس ازآن به نیروهای دفاعی اسرائیل پیوست تا دوران نظام وظیفه را طی کند. وی در دوران خدمت نظام وظیفه در بخش روانپزشکی در ارتش اسرائیل به خدمت پرداخت. در سال ۱۹۵۸ به ایالات متحده آمریکا رفت و مدرک دکترای خود را در سال ۱۹۶۱ در رشته روانشناسی از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی کسب نمود.

• برشی از متن کتاب

وقتی ما بیداریم، سیستم 1 و 2 هردو فعال‌اند. سیستم 1 به صورت خودکار مشغول کار است و سیستم 2 عموما در حالت راحت و بی زحمت قرار دارد و تنها بخش کوچکی از ظرفیتش را مورد استفاده قرار می دهد. سیستم 1 بی وقفه پیشنهادهایی به سیستم 2 می دهد: عقاید، ادراکات شهودی، نیات و احساسات. چنانچه سیستم 2 تایید کند، عقاید و ادراکات شهودی به باورها تبدیل می شوند و امیال به اعمال ارادی. اگر همه مراحل بدون مشکل پیش رفت که در بیشتر اوقات نیز چنین است، سیستم 2 پیشنهادهای سیستم 1 را بدون تغییر یا با اندکی تغییر به کار می گیرد. شما به طور کلی به عقاید و کارها و امیالتان باور دارید و این در بیشتر موارد چیز خوبی است.

وقتی سیستم 1 به مشکلی برمی‌خورد، از سیستم 2 درخواست پشتیبانی می کند تا شاید با فرآیندهای جزئی و خاص بتواند مسئله را به طریقی حل کند. وقتی پرسشی پیش می آید که سیستم 1 قادر به پاسخگویی نیست، سیستم 2 آماده می شود.

صفحه 36 و 37 کتاب تفکر سریع و کند