کلودلوی استروس و زایش انسان شناسی

معرفی کوتاه

کلودلوی استروس و زایش انسان شناسی

زمانی که لوی استروس در دههٔ ۱۹۳۰ و پس از تحصیل در رشتۀ فلسفه، برای مأموریتی اداری عازم ایالات متحد آمریکا شد و سپس به دلیل شروع جنگ تا پایان آن در همان کشور باقی ماند، هیچ کس (و پیش از همه خود او) تصوّر نمی کرد که او انقلابی عظیم در علوم اجتماعی و به ویژه در انسان شناسی به پا کند. او، زمانی که در جنگل‌های آمازون با انسان‌هایی از «جوامع ابتدایی» روبرو شد، توانست به درک پدیدۀ «انسان» برسد؛ پر شور‌ترین و راز‌آمیزترین پدیده‌های که می‌توانست اندیشۀ او را برای تمام عمر به خود مشغول کند.

در همین سال‌ها در آمریکا و در گروه‌های مهاجر اروپایی بود که از ملاقات و دوستی لوی استروس و رومن یاکوبسن ــ و با دو جلد کتاب انسان شناسی ساختاری که با فاصلۀ بیست سال از یکدیگر منتشر شدند ــ «ساختار‌گرایی» در حوزۀ انسان‌شناسی زاده شد. استروس از دهۀ ۱۹۵۰ به بعد بر تمام عرصه‌های اندیشۀ فلسفی، اجتماعی و حتی سیاسی تأثیرگذار بود. با وجود این، اندیشۀ او را نباید به ساختار گرایی و نظریات ساختاری شناختِ جوامع انسانی محدود کرد.

آنچه اندیشۀ لوی استروس را چنین سرشار، پرشور و تأثیرگذار می‌کرد، بیش و پیش از هر چیز، نگاه تازه‌ای بود که او به پدیده‌های انسانی داشت؛ ارزش جدیدی که او برای ساختارهای اسطوره‌ای و به ظاهر خیالی و سطحی قائل بود. از این رو، اگر فروید توانست ارزش رؤیا و ناخودآگاه انسانی را در قالب روانکاوی بر همگان آشکار و در نتیجه برای همیشه علوم شناختی، روانشناسی و روان پزشکی را زیر و رو کند، استروس نیز تحولی مشابه را در علوم اجتماعی ایجاد کرد و این کار را با بیرون کشیدن اسطوره‌ها از لا‌بلای متون کهن تاریخی و بازتفسیر آن‌ها، در پرتوِ دانش و فرهنگ عظیم خود، به سرانجام رساند.