کلیله و دمنه

معرفی کوتاه

کلیله و دمنه

کتاب کلیله و دمنه را چند تن از بزرگان به نثر فارسی درآورده اند. نامدارترین شان کار ابوالمعالی نصرالله بن عبدالحمید (نصرالله منشی) است. این ترجمه در نیمه نخست سده شش ام هجری برای بهرام شاه غزنوی فراهم شد که ترجمه ای امین قلمداد نمی شود. خواندن اش برای فارسی زبانان امروز بسی دشوار می نماید و به عنوان یکی از متون فارسی در آن دوره شایسته بررسی است نه به عنوان ترجمه ای از کلیله و دمنه.
اما در برگردان پیش رو:

1. ویراسته ی منفلوطی مرجع بوده که متنی روا در سرزمین های عربی و کتاب درسی دانشگاهی درین کشورها است، و با همکاری حسن طباره بر پایه نسخه سیلوستر دو ساسی و چاپ های مصر و بیروت فراهم آمده.

2. مقدمه علی بن شاه فارسی را دارد که در ترجمه های ابوالمعالی و بخاری نیامده است.

3. من به متن پهلوی بر زویه ی طبیب که به وسیله روزبه دادویه (ابن مقفع) به عربی برگردانده شده است، نه چیزی افزوده ام و نه چیزی از آن کاسته ام.

4. کوشیده ام که جامه ی زیبای فارسی امروز را بر تن متن بپوشانم.
برگرفته از درآمد کتاب

درباره کلیله و دمنه:

کتاب کلیله و دمنه اثری اصالتا هندی است. برزویه‌ی‌ طبیب، پزشک درباره انوشیروان، به هند سفر می‌کند تا گیاهی برای زنده کردن مردگان پیدا کند. در هندوستان دانشمندان هندی می‌گویند چنین گیاهی وجود ندارد؛ اما او می‌تواند کتاب کلیک و دمنک را با خود به ایران ببرد که ناآگاهانی را که با مرده‌ها تفاوت ندارند، زنده و آگاه می‌کند. برزویه این کتاب را به پارسی میانه (پهلوی) ترجمه می‌کند. البته می‌گویند کلیله و دمنه یک کتاب نبوده؛ بلکه برزویه بخش بزرگ آن را از پنچاتنترا (پنج فصل) گرفته که از کتاب‌های مقدس هندوان بوده و بخش‌های دیگر را از مهابهاراتا (حماسه‌ی ملی هند) و چند کتاب دیگر هندی برداشته و حاصل کار را کلیله و دمنه نامیده است.

کلیله‌ودمنه سراسر پند و اندرز است. به تعبیر مجتبی مینوی، این کتاب گنجینه‌ای از دانش و حکمت است که مردمان خردمند قدیم برای ما به یادگار گذاشته‌اند. بیشتر حکایت‌های این کتاب از زبان حیوانات نقل شده و کلیله و دمنه هم دو شغال هستند که بخش عمده‌ی کتاب درباره‌ی آن‌هاست. در مقدمه‌ی کتاب آمده است: «هزارویک‌شب و کلیله و دمنه هر دو از یک آبشخور نوشیده‌اند و با زبان سنسکریت در پیوند بوده‌اند و ریشه‌هایی در هند داشته‌اند: اما هزارویک‌شب با سفر به سرزمین‌های گونه‌گون و در درازای زمان تکامل می‌یابد و کلیله و دمنه هم راه خودش را رفته است. در حدود سه‌هزار سال از تألیف کلیله و دمنه می‌گذرد و از مشهورترین کتاب‌های جهان به شمار می‌رود. این کتاب آموزشی به شیوه‌ی نمادین، از گونه‌ی فابل، نوشته شده و همچون هزارویک‌شب قصه در قصه است.»