پول، داستان واقعی یک چیز الکی

شاید کتاب‌هایی که تا پیش از این در خصوص ماهیت پول خوانده‌اید، تا حدودی ماهیت فلسفی داشته و نتوانسته آنطور که باید و شاید، شما را جذب خود کند. در واقع ماهیت پول به‌عنوان یک پدیده اقتصادی به لحاظ نظری شاید چندان جذاب نباشد، اما جاکوب گلدستاین نویسنده کتاب پول داستان واقعی یک چیز الکی تمام تلاش خود را کرده تا بتواند ماهیت پول را در قالبی جذاب ارائه دهد و در این مسیر موفق بوده است؛ گلدستاین از چگونگی ایجاد پول و نحوه تکامل آن متناسب با نیازهای بشر سخن گفته است. نویسنده در این کتاب بیش از آنکه پول را به عنوان پدیده‌ای اقتصادی به تصویر بکشد، استدلال می‌کند که پول بیشتر پدیدهای اجتماعی است که در طول هزاران سال گذشته جوامع مختلف بشری را شکل داده است. این کتاب پر از حواشی و ماجراهایی است که شاید برای عده‌ای جدید باشد و برای عده‌ای تکراری.

• درباره کتاب پول، داستان واقعی یک چیز الکی

پول فقط به این دلیل کار می‌کند که همه ما معتقدیم به آن اعتقاد داریم. در کتاب پول، داستان واقعی یک چیز الکی جیکوب گلدستاین نشان می‌دهد  که چگونه تأثیر پول به خاطر توافق همگانی درخصوص ارزشمند فرض کردن آن است. این کتاب، داستان پول را به‌عنوان یک تخیل مفید در تشکیل جوامع گوناگون در طی هزاران سال، از ظهور سکه‌های یونانی تا ایجاد اولین بازار سهام در آمستردام هلند و بانکداری سایه در قرن بیست‌ویکم، نقل می‌کند.

در مرکز داستان متفکران حواشی و رهبران جهان هستند که پول را دوباره تصور کردند. کوبلای خان ، امپراتور مغول ، قرن ها قبل از ظهور در غرب ، پول کاغذی ایجاد کرد که هیچ پشتوانه ای نداشت. جان لا ، قمارباز حرفه ای و قاتل محکوم ، پول مدرن را به فرانسه آورد (و اقتصاد این کشور را نابود کرد). Cypherpunks ، گروهی از برنامه نویسان رادیکال آزادیخواه ، راه را برای بیت کوین هموار کرد.

همه آنها یک چیز را درک کردند: آنچه به عنوان پول محاسبه می شود (و چه چیزی) نتیجه انتخاب هایی است که ما انجام می دهیم ، و این انتخابها تأثیر عمیقی بر این دارد که چه کسانی بیشتر و چه کسانی کمتر ، چه کسانی ریسک می کنند خوب است و چه کسی وقتی شرایط بد می شود گول می خورد.

پر‌جنب‌و‌جوش، در دسترس و پر از جزئیات جالب. (مانند سکه‌های 43 پوندی مسی که سوئدی‌های قرن هفدهم به پشت خود حمل می‌کردند). پول داستان انتخاب‌هایی است که به ما پول می‌دهد، همانطور که امروز می‌شناسیم.

پول فراتر از بازار است و بر فرهنگ و جامعه تأثیر می‌گذارد و از آن تأثیر می‌پذیرد. به نظر زیمل، پول شخص را آزاد می‌کند. چون ضرورت استفاده از پول فقط با کار تولیدی یا فروشنده در بازار و نه خود شخص در ارتباط است و زیمل شرح می‌دهد که چطور پول، فرهنگ و همه چیز را در زندگی تعیین می‌کند. از نظر زیمل،‌ پول آثاری رهایی‌بخش دارد. زیرا باعث آزادی فرد از محدود شدنش در هر نوع اجتماع می‌شود. پول آفریننده آزادی است.

• درباره نویسنده

جیکوب گلدستاین خبرنگار  و میزبان پادکست سیاره پول (Planet Money) است. او نویسنده کتاب پول، داستان واقعی یک چیز الکی است.

علاقه گلدستاین به فناوری و تغییر ماهیت کار او را به داستان‌هایی در‌مورد UPS ، لادیسم‌ها و تاریخ نور سوق داده‌است. بیزاری از پرداخت خرده فروشی او را به داستان هایی درباره شرکت هواپیمایی اسپیریت، شرکت خرده‌فروشی کاستکو و صندوق‌های شاخص کشانده است.

او همچنین در پروژه های پیراهن و طرح‌های نفتی Planet Money و در قسمتی از این زندگی آمریکایی مشارکت داشت. که می‌پرسید: پول چیست؟ ایرا گلس آن را «سنگسارترین سوالی» دانست که تا به حال در این برنامه مطرح شده است.

قبل از آمدن به NPR ، گلدستاین نویسنده وال استریت ژورنال ، میامی هرالد بود. او همچنین برای مجله نیویورک تایمز مطلب نوشته است. وی دارای مدرک کارشناسی زبان انگلیسی از استنفورد و کارشناسی ارشد روزنامه نگاری از کلمبیا است.

• برشی از متن

حدود سال ۱۸۶۹ میلادی، خواننده‌ای فرانسوی با نام «مادمازل زیلی» به همراه برادرش و دو خواننده دیگر راهی یک تورکنسرت جهانی شدند. در توقفی که در یک جزیره کوچک در اقیانوس آرام جنوبی داشتند، متوجه شدند که مردم آنجا از پول استفاده نمی‌کنند. در‌نتیجه خوانندگان موافقت کردند بلیت‌های کنسرت را در ازای هر کالایی که ساکنان جزیره آوردند، بفروشند.

اجرایشان بسیار موفق بود. یکی از حاکمان محلی نیز در این کنسرت حضور داشت. آنها توانستند ۸۱۶ بلیت بفروشند. زیلی پنج ترانه از اپراهای محبوب آن دوره را خواند. زیلی در نامه‌ای که برای عمه‌اش فرستاده بود، در خصوص کالاهایی که در ازای پول دریافت کرده بود، چنین نوشت: سه خوک، ۲۳ بوقلمون، ۴۴ مرغ، پنج هزار نارگیل، ۱۲۰۰ آناناس، ۱۲۰ کدوتنبل، ۱۲۰ بسته موز و ۱۵۰۰ پرتقال. زیلی در نامه‌اش عنوان کرده بود که این ثروت بادآورده برای او مشکلاتی ایجاد کرده. و چنین سؤالی را مطرح کرده بود:

با این میوه‌ها و حیوانات چه‌کار باید کرد؟

صفحه 19 کتاب پول داستان واقعی یک چیز الکی

در اواخر سال 1720، درست زمانی که اقتصاد فرانسه فرو ریخته بود. یک هنرمند هلندی، یکسری کاریکاتور درمورد آنچه در فرانسه اتفاق افتاد، منتشر کرد. کاریکاتور مورد علاقه من، سه مرد را نشان می‌دهد که در یک خیابان مملو از جمعیت، سکه‌های طلا را بر گردن جان لا آویخته‌اند. جان خم شده و از ماتحت برهنه‌اش تکه‌ای کاغذ بیرون می‌آید. فردی در میان جمعیت در حال قاپیدن این کاغذ است.

این کاریکاتور کم‌و‌بیش به تصویری استاندارد از آنچه فرانسوی‌ها، «سیستم جان لا» و انگلیسی‌ها «حباب می‌سی‌سی‌پی» می‌نامند، تبدیل شده است. جان لا پول فرانسوی‌ها را گرفت و در عوض به آنها آشغال داد. او مسیر اشتباهی را در پیش گرفته بود و عاقبت متوجه آن شد.

صفحه 89 کتاب پول، داستان واقعی یک چیز الکی

طلا یک اتم است که 79 پروتون دارد. این ماده زمانی ایجاد شد که ستاره‌های نوترونی به هم برخورد کردند. طلا از میلیاردها سال قبل تر از تولد اولین انسان روی کره زمین وجود داشته و میلیاردها سال پس از اینکه آخرین انسان بمیرد، همچنان وجود خواهد داشت. طلا یک افسانه نیست. انتزاعی نیست و چیزی نیست که توسط انسان ساخته شده و مصنوعی باشد.

این رویای طلا به عنوان پول است: پول طبیعی، عینی، ابدی. پولی که فارغ از حماقت انسان است. پول بدون دخالت دولت. در قرن نوزدهم، زمانی که گرایش به بازارهای آزاد در جهان غرب گسترش یافت، سیاست‌مداران، بانکداران و روشنفکران شیفته استاندارد طلا شدند. آنها در رویای بکارگیری طلا به‌عنوان پول بودند که می‌تواند به‌طور طبیعی در سراسر جهان همچون آب جریان پیدا کند.

این موضوع پایان خوشی نداشت.

صفحه 113 کتاب پول، داستان واقعی یک چیز الکی