نقد عقل عملی

معرفی کوتاه

نقد عقل عملی

‌از غرایب تاریخ فلسفه است که یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نظریه‌ های اخلاق ــ یعنی نظریه‌ ی اخلاق کانت ــ در قالب کتابی واحد در دسترس نیست. از میان سه اثر اصلی کانت در اخلاق، بنیانگذاری برای مابعد الطبیعه‌ ی اخلاق، نقد عقل عملی و مابعد الطبیعه‌ی اخلاق، اولین آن‌ها در کانون علاقه‌ی فلسفی بوده و هست. حتی امروزه نیز هنوز از نظر بسیاری کسان لب اخلاق کانتی در تلقی او از اراده‌ ی خیر و در آموزه‌ی امر بی‌ قید و شرط.خلاصه می‌شود. اما با مطالعه‌ ی نقد دوم آشکار می‌ شود که چنین چیزی عین تقلیل فلسفه‌ ی اخلاق کانت است. گستره‌ ی موضوعی نقد دوم به واقع.فوق‌ العاده است.

کانت پیش‌ تر سه پرسش طرح کرده بود: «چه می‌ توانم بدانم؟ چه می‌ بایست بکنم؟ به چه می‌ توانم امید ببندم؟». در نقد عقل عملی، اولا، نتایج نقد نخست تأیید می‌شود؛ ثانیاً، آموزه‌ی امر بی‌قیدوشرط از طریق امر واقع عقل محض توضیح داده می‌شود و این امید که.کوشش فضیلتمندانه چه‌بسا بیهوده نباشد در پرتو آموزه‌ی خیر اعلی موجه می‌گردد. ثالثا، کانت با سه اصل موضوعه‌ی آزادی، نامیرایی و خدا ــ به جای پاسخ دادن به این پرسش که به چه می‌توانم امید ببندم ــ به این پرسش پاسخ می‌دهد که من به‌مثابه‌ی سوژه‌ای اخلاقی باید به چه چیزی معتقد باشم تا قانون اخلاق موهوم نباشد. بنابراین، در نظر کانت.معنای تکلیف‌گرایانه‌ی اخلاق در تکلیف‌های ما در قبال کنش خلاصه نمی‌شود؛ از نظر او، ما در مقام سوژه‌هایی اخلاقی.باید به وجود خدا و نامیرایی نفس معتقد باشیم. این اعتقاد از منظر عملی گریزناپذیر است.