مکالمات خیالی

معرفی کوتاه

مکالمات خیالی

«مکتوبات خیالی؛ اسنادی از گفتمان سیاسی عصر مشروطه» پنج متن مکتوب انتقادی با نام‌های «ندای طفل مشروطه»، «ناله وطن»، «جواب میرزا ترسوی کاشانی از ملا بی‌پروای خراسانی»، «مکالمه میرزا سعید سمنانی با ابومفید کرمانی» و «حمام جنینان»، چاپ شده در روزنامه‌های استبداد، پروانه، خورشید، چهره‌نما و تمدن در فاصله سال‌های ۱۲۸۵ تا ۱۲۹۰ شمسی است. این مکتوبات از مجموع بررسی ۱۵۰۵۵ برگ مطبوعاتی مستخرج شده‌اند. موضوع آنها نقد جامعه و سیاست در ایران اواخر دوره قاجار است و اشخاص گفتگو‌کننده در این مکالمات نیز افرادی خیالی هستند. مکالمات مندرج در این مکتوبات را می‌توان وجه انتقادی نو در گفتمان مطبوعاتی دوره مشروطه دانست. در بخشی از «حمام جنیان» می‌خوانید: «حسن‌خان گفت: آقا جان اگر حمام می‌روید من هم با شما بیایم چون اکنون بیست روز است حمام نرفته‌ام خیلی چرک هستم. پدر گفت: مگر تو با مادرت حمام نمی‌روی؟ پسر جواب داد مرا دیگر در حمام زنانه راه نمی‌دهند. حیدرخان رو کرد به زن، می‌پرسد خانم این بچه خیلی کوچک است چرا او را با خود به حمام نبرده‌اید. خانم جواب داد بلی از حیث سنش کوچک است ولی بر حسب فهمش بزرگ است. دفعهٔ آخری که با هم حمام رفتیم زنی در حمام لنگش باز شده از زنهای بی‌حیابود، این پسر متغیرانه خطاب به آن زن کرد (و)‌ گفت ضعیفه حیا کن (و)‌ خودت را بپوشان بعد از آن رو را برگردانیده به نفرتی از من می‌پرسد خانم جان این زن‌ها چرا این قدر در حمام جیق جیق و داد و بیداد می‌کنند و این قدر بی‌حیا هستند این حرف‌های او را زن‌ها ملتفت شده فورا می‌خواستند او را از حمام بیرون کنند و خیلی هم به من تغیر کردند که این پسر بزرگ را چرا به حمام آورده‌اید.»