مونتسکیو؛ سیاست و تاریخ

معرفی کوتاه

مونتسکیو؛ سیاست و تاریخ

کتاب مونتسکیو؛ سیاست و تاریخ از نخستین متون پژوهشی آلتوسر در حوزۀ اندیشۀ سیاسی است که در زمان حیاتش منتشر شد و از جزم‌اندیشی بسیاری هم‌ عصرانش به دور بود. مقصود آلتوسر نه دفاع از مونتسکیو و نه بازگشت به او، بلکه کشف اندیشه و روش متفکری است که خود کاشف وادی غیرایدئالیستی تاریخ است و در نهایت چیزی جز بازگشت به سرزمین خویش در سر ندارد.

آلتوسر در کتاب مونتسکیو؛ سیاست و تاریخ، از روش انقلابی مونتسکیو می‌ آغازد، روشی که در پی استخراج قوانین از واقعیت‌هاست و نه از ذوات، چرا که مونتسکیو از قضاوت «آنچه هست» بر اساس «آنچه باید باشد» امتناع می‌ کند و فقط می‌خواهد به وجوب واقعی تاریخ صورت قانونش را اعطا کند و این قانون را از گوناگونی واقعیت‌ ها و تنوع آن ها بیرون بکشد. جمهوری، پادشاهی و استبداد کجای تاریخ ایستاده‌ اند و «اصل» و «طبیعت» ممیز آن ها چیست؟

آلتوسر نظریۀ تفکیک قوا را افسانه می‌ پندارد و نشان می‌ دهد در آثار مونتسکیو بحث بر سر ترکیب نیروهاست نه تفکیک قوا. آلتوسر با رد ایدۀ تعلقات بورژوایی مونتسکیو او را نمایندۀ شورشیِ اشرافیت می‌ داند که فقط می‌ خواست طبقۀ اشراف را در چارچوب حقوق کهنه‌ اش از نو سامان دهد …