معنای متن پژوهشی در علوم قرآن

معرفی کوتاه

معنای متن پژوهشی در علوم قرآن

این کتاب در واقع محصول تدریس مؤلف در موضوع علوم قرآنی برای دانشجویان دانشگاه قاهره است که در مدت کوتاهی پس از انتشار، توجه و اعتنای بسیاری از قرآن پژوهان و منتقدان مسلمان و حتی پاره ای از مستشرقان را به خود جلب کرد. ابوزید در این مهم ترین و اساسی ترین کتاب خود کوشیده است مباحث رایج علوم قرآنی را از منظری تازه و با نگرش و ذهنیت امروزی ببیند. مراد از نگرش و ذهنیت امروزی تمامی ابزارها و روش ها و علوم شناخته شده، بشری است که امروزه در اختیار داریم بنابراین، کتاب حاضر از یک سو کتابی سنتی است؛ یعنی هم به موضوعی کهن در میراث اسلامی می پردازد و هم مصالح اصلی آن عمدتا متون و نظریات تدوین یافته در سنت گذشته ی ماست. از سوی دیگر امّا، این کتاب را می‌توان اثری نواندیشانه بشمار آورد. بدین معنا که می کوشد با بکارگیری نظریه های متن شناختی و روش های متن پژوهی و زبان پژوهی، قرائتی تازه از علوم قرآن به دست دهد. مهم ترین نظریه طرح شده در کتاب حاضر، پیوند متن و واقعیت است که ابوزید آن را بر هر متن ممتازی مانند شاهکارهای ادبی، از جمله قرآن صادق می داند. دکتر نصر حامد ابوزید استاد پیشین ادبیات عرب و علوم قرآنی در دانشگاه قاهره و از معروف ترین نواندیشان دینی مصر، با این کتاب خود نقطه عطفی در پژوهش های قرآنی (و مکتب ادبی تفسیر) ایجاد کرد. پاره ای از دیدگاه های وی در نقد میراث گذشتگان ونیز گفتمان رایج دینی در جهان اسلام، جنجالی ترین دادگاه و ماجرای فکری – مطبوعاتی جهان عرب را طی سال های ۱۹۹۶-۱۹۹۲ پدید آورد.