مسئله ی اسپینوزا

معرفی کوتاه

مسئله ی اسپینوزا

اسپینوزا یکی از برجسته ترین فیلسوفان خردگرای پس از رنه دکارت است. اروین د. یالوم در کتاب «مسئله اسپینوزا» به سراغ اندیشه های او در حوزه الهیات و فلسفه سیاسی در قالب داستان رفته است. از آن جا که اسپینوزا فیلسوفی منزوی و کناره گیر بوده است، اطلاعات اندکی درباره زندگی اش وجود دارد و یالوم هم در این داستان آنقدرها به این موضوع کاری ندارد. با این که رمان «مسئله اسپینوزا» درباره یک فیلسوف برجسته و تأثیرگذار است اما مخاطب اصلی این اثر تنها کسانی نیستند که با فلسفه سر و کار دارند، بلکه تمام افرادی که به نوعی به ادبیات علاقمند هستند می توانند از مطالعه این اثر لذت ببرند. نکته مهم دیگر این که نویسنده این کتاب یک روانشناس و روان درمانگر است و این رمان به نوعی رمانی روانشناختی است. این رمان دو شخصیت محوری دارد: اسپینوزا و آلفرت روزنبرک، نظریه پرداز یهودستیزی حزب نازی که در دادگاه نورنبرگ به اعدام محکوم شد و این رمان در واقع واکاوی شخصیت و رفتار این و شخصیت است. حسین کاظمی یزدی بر این نظر است که بنابراین حالا که یک آمریکایی میخواهد درباره ی یک افسر نازی بنویسد، این طور به نظر می آید که قصد دفاع از یهودیان را دارد؛ اما در واقع اینطور نیست. یالوم نگاهی واقع گرایانه به مسئله ی یهودیان دارد. او از یک سو ظلمی که در جنگ به آنها رفته است را بازگو می کند و از سوی دیگر به واسطه اسپینوزا نگاهی انتقادی به جامعه و شریعت یهود دارد. شخصیتی به نام فرانکو در این کتاب وجود دارد که اسپینوزا مسائل مطرح شده در کتاب اخلاق را با او در قالب دیالوگ مطرح می کند. همچنین نظرات سیاسی اسپینوزا را یالوم بنا به قول خودش از رساله الهی سیاسی اقتباس کرده است. یالوم در این کتاب به خوبی توانسته چکیده ی جالبی از اندیشه اسپینوزا را ارائه دهد.