دیوشناسی ایرانی

معرفی کوتاه

دیوشناسی ایرانی

دکتر معصومه ابراهیمی به عنوان انسان‏‌شناس و دانشنامه‏‌نگار در زمینه‏‌های انسان شناسی و فولکلور پژوهش‏‌های متعددی را به انجام رسانده است که می‏‌توان به طراحی و اجرای دانشنامه‏‌هایی چون دانشنامه «ایران ما» و «دانشنامه فرهنگ مردم ایران» اشاره کرد. همچنین از او تا کنون چندین کتاب در حوزه‏‌های انسان‏‌شناسی و فولکلور منتشر شده است. آثاری از جمله چای‌نوشی به مثابه فرهنگ، ما همانی هستیم که می‌‏خوریم؛ چشم زخم؛ انسان‏‌شناسی خوراک؛ تالیف چندین مقاله به زبان‏های فارسی و انگلیسی در نشریات علمی- پژوهشی داخلی و خارجی و تألیف بیش از 100 مقالة دانشنامه‏‌ای بخش دیگری از فعالیت‏های علمی او به شمار می‏‌رود.

کتاب دیوشناسی ایرانی، اثری آکادمیک است، درباره دیوها و جهان دیوی در سنت‏های ایرانی. پژوهشی میان‏‌رشته‏‌ای که نقاط تلاقی آن با مطالعات دین‌‏‏شناسی، فولکلور و انسان‏‏‌شناسی اجتماعی است و هدفش تحلیل چند‏ جانبه کاراکترهای منفی در اسطوره‏‏‌شناسی توده‏‏‌ها یا به اصطلاح عامیانه همان دوزخیان است ـ لایه‏‏‌ای کهن که علی‏‌رغم تغییر نظام‏‍‌های مذهبی، بسیاری از عناصر آن همچنان در ادیان محفوظ مانده‏ است.

در این پژوهش فرصت توسعه رویکردی جدید و نیز تفسیری نو از مؤلفه‌‏‏های بارز باورهای عامه ایرانی فراهم آمده است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل و تفسیر جهان دیوها و شیاطین در سنت ایرانی از دوران پیش از ظهور اسلام است، هرچند آنها در فولکلور اسلامی بازتفسیر شده و تطابق یافته و تا دوره معاصر امتداد یافته‌‏‏اند. نویسنده، خود طی کار میدانی، منابع تازه‌‏ای را که از میدان تحقیق به دست آورده است، معرفی می‏‏‌کند. این پژوهش بر اساس روش‏‌های انسان‏‏‌شناسی اجتماعی استوار شده، یعنی توصیف و نیز تحلیل معنایی در کنار تحلیل‏های تاریخی‏ ـ ‏تطبیقی. همچنین، کلیه مواد و داده‌‏‏های گرد آمده از میدان تحقیق، براساس موضوع و محتوایشان، تحلیل، طبقه ‏‏بندی و نظام‌‏‏مند شده‏‏‌اند.