• درباره ی کتاب

«تاریخ ایران مدرن» نوشته ی پروفسور «یرواند آبراهامیان» تاریخ نگار ایرانی – ارمنی است که برای نخستین بار در سال 2008 میلادی توسط انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شد. این کتاب با نثر روان و با هدف آشنایی مخاطبان با کلیات و روندهای عمده ی تاریخ معاصر معاصر ایران طی دو سده ی اخیر تدوین شده است.

پروفسور آبراهامیان در این اثر به بررسی کلی تاریخ ایران مدرن می پردازد. پژوهش او با مطالعه ی دوران قاجار و با سرفصل «شاهان مستبد»: دولت و جامعه در دوره ی قاجار آغاز می شود و در ادامه به بررسی دولت قاجار، جامعه ی ایران در دوره ی قاجار و رابطه ی دولت و جامعه می پردازد. در فصل دوم با عنوان « رفرم، انقلاب و جنگ بزرگ» به ریشه های انقلاب مشروطه ی ایران می پردازد. سپس با نگاهی به آغاز انقلاب مشروطه، اعلام فرمان مشروطه، مجلس شورای ملی، دوران فترت و جنگ داخلی و جنگ جهانی نخست مورد بررسی قرار می گیرد و این فصل با نگاهی به تنگناهای نظام مشروطه به پایان می رسد. فصل سوم با عنوان «سیاست مشت آهنین رضاشاه» به چگونگی سقوط سلطنت قاجار، برآمدن رضاشاه و تغییرات گسترده در تمام شئون جامعه ی ایرانی می پردازد. این فصل با کودتای سوم اسفند سال 1299 که به سقوط سلسله ی قاجار و برآمدن دودمان پهلوی منجرشد آغاز می شود، به تاسیس دولت نوین مد نظر رضاشاه و روشنفکران می پردازد، دگرگونی ها را از نظر می گذراند و نهایتا به رابطه ی دولت و جامعه در روزگار پهلوی اول می پردازد. فصل چهارم با عنوان «فترت ناسیونالیستی» به ظهور دوباره طبقه ی عیان و اشراف پرداخته می شود و پس از آن سقوط ایران به دست متفقین، تبعید رضاشاه به جزیره ی موریس و پس از آن ژوهانسبورگ، تاج گذاری محمدرضا پهلوی و آغاز فصل جدیدی از تاریخ ایران بررسی می شود. این دوران مصادف است با شکل گیری جنبش های سوسیالیستی و ناسیونالیستی در ایران و همچنین انجام اصلاحات در سطح ملی و آزادی سیاسی پس از برکناری رضاشاه. این فصل با نگاهی به جنبش های مسلط در این سال ها، نهایتا با بررسی کودتای 28 مرداد سال 1332 به پایان می رسد.

فصل پنجم با عنوان «انقلاب سفید محمدرضا شاه» به سراغ گسترش دولت در فاصله ی سال های (54-1332) رفته و به بررسی دگرگونی های اجتماعی آن دوران تا پایان سال 1356 می پردازد. درمطالعه ی این دوره نقاط قوت و ضعف سلطنت آخرین پادشاه ایران، انقلاب سفید، مدرنیزاسیون، تبدیل شدن ایران به یک قدرت منطقه ای، تنش های سیاسی و اجتماعی و نهایتا دولت تک حزبی و عوامل وقوع انقلاب سال 1375، سقوط سلطنت محمدرضا پهلوی و برآمدن جمهوری اسلامی بررسی می شود. در فصل ششم با عنوان «جمهوری اسلامی» انقلاب اسلامی ایران (57-1356)، قانون اساسی اسلامی (1358)، مرحله ی تثبیت (68-1359) و نهایتا ترمیدور (84-1368) بررسی شده و با نگاهی به ایران کنونی به پایان می رسد.

• درباره ی نویسنده

پروفسور یرواند آبراهامیان در سال 1320 هجری شمسی در تهران به دنیا آمد. تا سال 1330 در همین شهر به تحصیل پرداخت و سپس به انگلستان رفت. در سال 1342 از دانشگاه آکسفورد درجه ی کارشناسی ارشد گرفت و در سال 1348 موفق به اخذ درجه ی دکترا از دانشگاه کلمبیا شد. او در دانشگاه های پرینستون و آکسفورد به تدریس «تاریخ ایران» پرداخت و هم اکنون استاد تاریخ عمومی در کالج باروک دانشگاه شهر نیویورک است. او تا به امروز کتاب ها و مقالات گوناگونی درباره ی ایران معاصر نوشته است.

برخی از کتاب هایش به شرح زیر است:

ایران بین دو انقلاب

تاریخ ایران مدرن

کودتا

مردم در سیاست ایران

جستارهایی درباره ی توطئه در ایران

• برشی از متن

ای ایرانیان! ای برادران کشور محبوبم ایران! تا کی این مستی خائنانه شما را در خواب خواهد داشت؟ این مستی کافی است. سرهایتان را بالا بگیرید. چشم هایتان را باز کنید. نگاهی به اطراف خود بیندازید و ببینید که چگونه جهان متمدن شده است. همه بدویان آفریقا و سیاهان زنگبار به سمت تمدن، دانش، کار و ثروت در حرکنند. به همسایه تان روسیه بنگرید که یکصد سال پیش وضعیتی بدتر از ما داشت. آنان اکنون مالک همه چیز شده اند. ما در گذشته صاحب همه چیز بودیم، اما اکنون همه آنها از میان رفته اند. در گذشته، دیگران ما را ملتی بزرگ می دانستند، اما اکنون به اوضاعی دچار شده ایم که همسایگان شمالی و جنوبی ما را دارایی خود تلقی کرده، کشورمان را بین خود تقسیم می کنند. هیچ قشون، سلاح، ماليه مطمئن ،دولت درست و حسابی و هیچ قانون تجاری در اختیار نداریم. در این میان روحانیون شما نیز به خطا می روند. چرا که در موعظه هایشان عمر را کوتاه خوانده و افتخارات دنیوی را پوچ می خوانند. این موعظات شما را از جهان دور کرده، به سوی سلطه پذیری ،بندگی و جهل می برد . هم زمان شاهان نیز چپاول تان می کنند…  و در کنار همه این ها، اجانب نیز همه پول تان را در اختیار خود گرفته، در عوض شما را با پارچه های سبز، آبی و قرمز، شیشه های پر زرق و برق و تجملات اغوا می کنند. این ها دلایل بدبختی تان هستند.

موعظه ای در تهران ( سال 1907 میلادی – 1286 شمسی)

صفحه ی 73